İcra ve İflas Hukuku

CEBRİ- İCRA (TAKİP HUKUKU)
Maddi hukuktan kaynaklanan taleplerin devlet kuvveti yardımıyla fiilen gerçekleştirilmesine hizmet eden faaliyeti ifade eder.

CEBRİ İCRA FAALİYETİ
Maddi hukuktan kaynaklanan taleplerin devletin yetkili organları ve devlet gücü tarafından gerçekleştirilmesine hizmet eden faaliyetin tümünü ifade eder. Takipte alacak veya borç kavramları, davada kullanılan, dava konusunun (müddeabih) takipteki karşılığıdır. Alacaklı veya borçlunun mutlaka maddi hukuk açısında da alacaklı ya da borçlu olması gerekmez. Gerçekte alacaklı olmayan kişi de bir takip yaparsa alacaklı sıfatını alır.

TAKİP İŞLEMİ
Takip prosedürü içinde tarafların yaptıkları, takibe yön ve şekil veren, çoğunlukla da icra takip işlemlerinin yapılmasını sağlamaya yönelik işlemlerdir. Örneğin, takip talebi, haciz ve satış talepleri, taraf takip işlemidir. Taraf takip işlemleri ve icra takip işlemleri olmak üzere ikiye ayrılır.

İCRA TAKİP İŞLEMLERİ
Kural olarak, icra organları tarafından, borçluya karşı yapılan, cebri icranın ilerlemesini sağlayıcı nitelikte işlemlerdir. Örneğin, ödeme veya icra emri tebliği, haciz ve satış işlemleri icra takip işlemleridir.

CEBRİ İCRA ÇEŞİTLERİ
Cüz’i (ferdi) icra (icra takibi) ve külli (toplu) icra (iflâs takibi) olmak üzere ikiye ayrılır.

İLAMLI İCRA
Alacaklı, borçluya karşı konusu para olan ya da olmayan tüm talepleri için bu yola başvurabilir. Konusu paradan başka bir şey olan alacaklar için alacaklının ilamlı icra yoluna başvurması zorunludur. Davalı mahkeme kararının gereğini yerine getirmezse, alacaklı icra dairesine başvurup ilâmın gereğinin icrasını talep eder ve borçluya bir icra emri gönderilir. Bu takip yolunda, daha önce mahkemede bir yargılama yapılmış olduğundan borçlunun savunma ve takibe engel olma imkânı oldukça sınırlıdır.

İLAMSIZ İCRA
Sadece para ve teminat alacakları için ilamsız icra yolu ile takibi yapılabilir. Alacaklının elinde herhangi bir belge bulunması da şart değildir. Alacaklı, doğrudan icra dairesine başvurarak borçluya karşı takip yapabilir, ilamsız icra yolunun türleri; genel haciz yolu, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu, kiralanan taşınmazların tahliyesidir.

REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLU İLE TAKİP
Sadece rehinle teminat altına alınan alacaklar için geçerlidir. İlamlı ve ilamsız takip olarak ikiye ayrılır. Bu takipte İcranın konusu, alacağın teminatı olarak gösterilen rehindir.

İFLÂS (KÜLLİ İCRA)
Borçlunun karşısında tüm alacaklıları bulunur ve takibin konusunu borçlunun tüm malvarlığı oluşturur. Bu takip yoluna iflâsa tâbi borçlular için başvurulur. İhtiyati Haciz: Bir takip yolu olmayıp alacağı teminatı altına almak için öngörülmüş geçici bir hukuki korumadır.

KONKORDATO
Konkordato, değişik sebeplerle mali durumu bozulan borçluyu korunmak için kabul edilmiş bir müessesedir. Borçlu, alacaklılarıyla kanunda öngörülen şekilde anlaşma yaparsa, alacaklılarının kabul ettikleri şekilde ya da oranda veya sürede borçlarını öder ve borçlarından kurtulur.

UZLAŞMA YOLUYLA YENİDEN YAPILANDIRMA
Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin, alacaklılarıyla uzlaşarak borçlarını ve gerekiyorsa yapısal organizasyonlarını yeni koşullara adapte etmek suretiyle faaliyetlerine devam etmelerine imkân sağlayan uzlaşma yoludur. İptal Davası: Borçlunun, alacaklılarından mal kaçırmak için yaptığı tasarrufları ve bağışlamaları iptal ettirebilmek için, alacaklılara tanınan dava hakkıdır.

AMME (KAMU) ALACAKLARININ TAHSİLİ
Kamu alacakları, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Ancak, özel hukuktan kaynaklanan alacakların tahsili icra ve İflâs Kanunu’na göre yapılır.

CEBRİ İCRA ORGANLARI
Maddi hukuktan kaynaklanan hakkın yerine getirilmesini sağlayan, bu çerçevede zor kullanma yetkisi de bulunan ve yetkileri kanun tarafından belirlenmiş organlardır.

ASIL İCRA ORGANLARI
Bunlar icra dairesi, icra mahkemesi ve Yargıtay’ın icra ve iflâs işleri ile görevli daireleridir.

İCRA DAİRESİ
İcra teşkilatının temel organı, icra işlerinde birinci derecede görevli olan icra dairesidir. Her asliye hukuk mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar icra dairesi bulunur. Genel olarak görevleri; takip talebini almak, ödeme veya icra emri göndermek, borçlunun mallarını haczedip satmak, sıra cetveli düzenlemek, satıştan elde edilen parayı alacaklıya ödemek veya alacaklılar arasında paylaştırmak, alacaklıya aciz belgesi vermek, borçluya icra emri göndermek, icra emrinin zorla yerine getirilmesini sağlamak.

İCRA MAHKEMESİ
Her asliye mahkemesinin yargı çevresinde bir icra mahkemesi bulunur. Ayrı bir icra mahkemesi bulunmayan yerlerde, o yer asliye hukuk mahkemesi icra mahkemesi görevini de yapar. Genel olarak görevleri: İcra dairelerinin işlemlerine karşı yapılan şikâyetleri incelemek, takibe karşı borçlunun ileri sürdüğü itirazları incelemek, itirazların kaldırılması taleplerini karara bağlamak, hacizde ve iflâsta istihkak davalarını incelemek, ihalenin feshini şikâyet yolu ile incelemek, icra ve iflâs suçlarını inceleyerek ceza vermek. Yargıtay’ın İcra ve İflâs İşlerine Bakan Daireleri: İcra mahkemesi kararlarına karşı kanun yoluna başvurulduğu takdirde, bu başvurular, Yargıtay’ın bu işle ilgili daireleri tarafından incelenir ve karara bağlanır.

YARDIMCI İCRA ORGANLARI
Genel mahkemeler, savcılar ve adalet müfettişleri, İcra Takibinin Tarafları: Taraflar takibi bizzat veya bir vekil aracılığıyla yürütebilirler. Takip taraflarının hak ehliyeti ve fiil ehliyeti ile vekâlet ehliyeti olup olmadığı icra memuru tarafından kendiliğinden gözetilir. Maddi hukuk bakımından fiil ehliyetine sahip olanlar takip ehliyetine de sahiptir. Ayrıca hak ehliyetine sahip olanlar aynı zamanda icra ve iflâs hukuku bakımından da taraf ehliyetine sahiptir.

ŞİKÂYET
İcra ve iflâs dairelerinin kanuna veya olaya uygun olmayan işlemlerinin iptalini veya düzeltilmesini ya da yapmadıkları veya geciktirdikleri işlemlerin yapılmasını sağlayan bir hukuki çaredir, icra ve iflâs dairesinin işlemlerine karşı ilgililer, icra mahkemesine şikâyet yoluyla başvurabilirler. Bir dava olmaması nedeniyle davaya ilişkin kurallar şikâyet yolunda tamamen uygulanmaz. İcra-iflâs dairesi kendi işlemi hakkında şikâyet yoluna başvuramaz. Ancak, şikâyet süresi içinde o işlemi düzeltebilir veya iptal edebilir. Şikâyet süresi, kural olarak şikâyet edenin şikâyet konusu işlemi öğrendiği tarihten itibaren başlar ve yedi gündür. Şikâyet Nedenleri: İşlemin kanuna aykırı olması, işlemin olaya uygun olmaması, bir hakkın yerine getirilmemesi, bir hakkın sebepsiz yere sürüncemede bırakılmasıdır.

İşlemin Kanuna Aykırı Olması:
Bir kanun hükmünün hiç uygulanmaması veya yanlış uygulanmasıdır.

İşlemin Olaya Uygun Olmaması:
Kanunun icra memuruna takdir yetkisi tanımış olduğu durumlarda söz konusudur.

Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi:
İcra memurunun bir işi yapmayı reddetmesi hâlinde ortaya çıkar.

Bir Hakkın Sebepsiz Yere Sürüncemede Bırakılması:
İcra memurunun yapmak zorunda olduğu bir işlemi, açıkça yapmayı reddetmemekle birlikte, kanunda öngörülen veya uygun olan bir süre içinde, haklı bir neden olmaksızın yapmaması durumunda ortaya çıkar. Bu halde ilgililer yedi günlük süreye bağlı olmaksızın her zaman şikâyet yoluna başvurabilir. Ayrıca kamu düzenine aykırılık varsa yine ilgililer yedi günlük şikâyet süresine bağlı değillerdir.

ŞİKÂYET
Şikâyet, icra mahkemesince incelenir ve karara bağlanır. Yetkili icra mahkemesi, şikâyet konusu işlemi yapan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesidir. Duruşma yapılmayan işlerde, İcra mahkemesi, işin kendisine geldiği tarihten itibaren en geç on gün içinde karar verir. Duruşmalar, ancak zorunlu hallerde ve otuz günü geçmeyecek şekilde ertelenebilir.

İCRA HARÇ VE GİDERLERİ
İcra takibinin yürütülmesi ve sonuçlanması için harcanan paraların tamamına denir. İcra Harçları: Devletin icra hukuku alanındaki faaliyetine karşılık olarak aldığı paraya icra harcı denir. İcra harçlarının en önemlileri şunlardır:

  • Takip Talebinde Bulunan Alacaklıdan Alınan Ve Maktu Olan Başvurma Harcı,
  • İlamsız İcrada Takip Talebinde Bulunan Alacaklıdan Alınan Alacak Miktarının Binde Beşi Oranında Alınan Peşin Harç,
  • Takibin Başarı İle Sonuçlanması Üzerine Alınan Tahsil Harcı.
  • Bunların dışında icra takibinin sonunda alacaklıdan alınan cezaevi harcı.
  • İcra giderleri, icra organlarının icra takibini tam ve doğru şekilde yürütmeleri için harcanan paralardır. İcra gideri olan vekâlet ücreti icra müdürü veya ilgili icra organı tarafından Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanır.


  • HARÇ VE GİDERLERDEN SORUMLULUK
    Harç ve giderler, sonuçta haksız çıkana yükletilir.

    TEBLİGAT, SÜRELER, TATİL VE TALİK HALLERİ
    Tebligat: İcra işlemlerinin birçoğunun sonuç doğurabilmesi veya ilgili sürelerin işlemeye başlayabilmesi için, tebliğ edilmesi gerekir. Tebligatlar Tebligat Kanunu ve Tebligat Tüzüğü hükümlerine göre yapılır.